“Creo que a xente debería loitar polo que cre e só polo que cre”
Abraham Lincoln
“Eu podería disparar á xente na Quinta Avenida e non perdería votos”
“Queremos un exército forte e poderoso”
Donald Trump
“A miña mensaxe a Irán é que non responda a Israel porque iso sería un erro e estamos dispostos a defender a Israel”
“Se alguén entra na miña casa, recibirá un disparo”
Kamala Harris
Tal e como moitos anticipabamos, os fogos artificiais propagandísticos do Partido Demócrata non foron suficientes para convencer aos votantes estadounidenses. Nunha sociedade marcada pola desigualdade, atrapada nunha industria bélica que exporta morte ao mundo e apenas alienada polas luces dun consumismo cada día máis inaccesible, esta vez, o desfile de estrelas de Hollywood, apoiando unha candidatura cimentada na marca da clase media e envolta nunha parafernalia meramente identitaria, resultou, á vista de todos, insuficiente. Cun círculo de magnates e estrategas de ultradereita, Donald Trump sorrí triunfal, acariciando o respaldo do seu «super xenio» Elon Goebbels, e preséntase listo para inaugurar unha nova fase do seu proxecto político: a versión 2.0 do soño americano. Trump volveu.
As enquisas durante a madrugada deron a voz de alarma: Carolina do Norte, Xeorxia, Pensilvania. Os bastións caeron e con eles derrubábase o último alento da «resistencia demócrata». Todo acontecía ante o estupor das clases acomodadas que non podían comprender como as estrelas do pop e as caras sorrintes dos influencers nas redes sociais non puideron dobrar a furia dunha clase traballadora cansa de ver como os seus impostos financian guerras no estranxeiro. Que podía ser máis efectivo para Trump que lembrar aos estadounidenses que o gasto dos seus impostos en conflitos exteriores —Palestina, Líbano, Ucraína, ou calquera trincheira armada polo poder global— era precisamente o que lles priva dunha verdadeira política social e económica doméstica? As políticas da presidencia Demócrata foron a mellor campaña electoral para o republicano.
Pero Trump non regresa só. O seu regreso triunfal non supón unicamente unha rebelión da rabia, nin a vinganza dunha masa de ignorantes. O seu regreso tamén supón unha vitoria de clase: a do capital sobre o progresismo baleiro de contido económico; a do discurso da burguesía sobre o decorado identitario ao que se teñen abocado socialdemócratas e socioliberais. Trump e os seus asesores lograron lanzar un golpe definitivo ao progresismo. Mergullados na demencia Demócrata, na que a clase traballadora non só é abandonada á súa sorte, senón que incluso é ignorada nos argumentarios, os Republicanos decidiron falar de economía, traballo e fronteiras. E fixérono co mesmo idioma que os traballadores temerosos do seu propio futuro: enganaron ao votante de clase traballadora dende as súas propias rúas. E iso foi suficiente. Nun país onde cada vez máis cidadáns están fartos de ser doutrinados sobre como pensar na súa identidade, a Trump bastoulle con executar un xogo de prestidixitación, no que un millonario presentouse como defensor dos petos da clase traballadora, fronte aos escuros intereses das mansións dos grandes magnates nas que o propio Trump reside. A desidia Demócrata puxo este xogo moi barato.
A esquerda nos Estados Unidos ten unha historia fascinante de abandono dos seus principios máis básicos e leva décadas buscando o enfrontamento no lugar equivocado. Non resulta estraño que nesta ocasión o combate non necesitase sequera chegar aos puntos. Mentres Trump e o seu equipo armaban as súas estratexias para manter o Senado, o Congreso e unha vitoria no voto popular próxima aos cinco millóns, os demócratas seguían facendo ouvidos xordos ás demandas da clase traballadora. O partido que supostamente debía ser un baluarte da clase obreira estadounidense, arrodillábase ante a estética corporativa do progresismo destinado ás clases acomodadas. Apoiando ao capitalismo máis desalmado en nome dunha suposta defensa das minorías que só servía para tinguir de diversa a elite capitalista e aqueles que soñan con alcanzala. Así, ante o pulo de Trump nos estados bisagra e a conquista republicana de lugares como Ohio, Virxinia Occidental e Montana, os “liberais de esquerda” miraban incrédulos a imparable debacle, como se esta fose obra do azar.
En medio da incerteza anunciada, Trump incluso pode permitirse lograr a estabilidade do seu imperio, consolidando unha América homoxénea e acrítica a través dun Congreso dócil. A nefasta campaña do equipo de Kamala Harris permitirá que resulte sumamente cómodo para os republicanos empurrar as súas reformas migratorias e fiscais co respaldo lexislativo necesario. Hoxe, os estrategas republicanos poden relamberse cunha maioría sólida no Senado, sendo ben conscientes do poder estrutural que un órgano lexislativo disciplinado outorga para moldear as leis a longo prazo. Ao fascismo non se lle pode combater con progresismo capitalista. A verdadeira resistencia non se viste de arco da vella e mensaxes de amor en Twitter; vístese de xustiza de clase, salarios xustos, acceso á vivenda, unha sanidade pública universal e unha firme conciencia antiimperialista que non antepoña os resultados bursátiles ao sufrimento e á sangue dos pobos do Sur.
Trump logrou recuperar e sumar á súa causa gran parte da alma do capital norteamericano. O millonario laranxa con esteroides e sen ética encara agora o desesperado intento do Imperio estadounidense por non perecer ante un novo mundo nacente. Joseph Musk, o ícono do capitalismo contemporáneo, acode solicito a esta misión como o seu principal aliado “intelectual”. Convértese deste modo nun piar dunha “realidade” alternativa que o novo réxime necesita para lograr imporse. O magnate Musk, que sabe perfectamente como manobrar coa linguaxe do nacionalismo oligárquico, perfílase deste modo como a chave que podería consolidar unha América punta de lanza da nova ofensiva fascista, que pretende sobrevivir incendiando o mundo, ao tempo que se reprega a un continente ao que pretende esmagar baixo a bota do autoritarismo e a explotación máis despiadada.
Neste punto, a estratexia faise evidente: mentres os movementos progresistas se concentran en desviar á clase traballadora cara a loitas simbólicas e vitorias sen materialidade algunha, a dereita logrou captar que os movementos identitarios non supoñen unha ameaza mentres non se cuestionen os piares materiais da sociedade. Trump soubo convocar o respaldo de millóns que desconfían dun sistema que os arrastra á absoluta pobreza e que, desesperados por este sainete das falsas democracias burguesas, ven nel un último bastión contra un goberno demócrata ao que identifican coa destrución do seu estilo de vida. A retórica «MAGA» supón ante todo o triunfo da desesperación e o abandono.
Trump convértese así no primeiro presidente en regresar ao poder despois de perder unha reelección e enfrontar varias causas xudiciais, un triste fito que redefine a política estadounidense e pon de relevo a incapacidade dos demócratas para convocar unha fronte de clase. Co Senado nas súas mans, non hai obstrución á vista, os seus nomeamentos, o seu plan de recortes fiscais e as súas medidas de corte nativista cimentadas nunha visión sumamente machista da sociedade, parece que poderán avanzar sen os filtros lexislativos que o acurralaron na súa primeira presidencia. A disciplina e a organización que o capital norteamericano pon a disposición dos seus representantes políticos en momentos críticos é unha lección que unha esquerda fragmentada ignora no seu propio prexuízo. Cando a maquinaria da burguesía demostra estar ben engraxada, só a loita obreira é capaz de facerlle fronte.
A vitoria dos republicanos supón moito máis que un regreso á Casa Branca, trátase dun serio aviso a unha esquerda que, ao renunciar ás políticas materiais, abdicou do seu rol histórico como vangarda da clase traballadora. Xa non se poden xustificar as guerras imperiais nin apoiar a alienación do pobo en nome de valores abstractos, unha mellor xestión do sistema que nos escraviza ou as efémeras promesas dun maior consumo baseado na explotación e o saqueo dos recursos do Sur global. A verdadeira revolución só pode ter lugar cando as masas entenden que non se trata de Trump nin de Harris, senón do capitalismo mesmo e as súas políticas imperiais. A loita non é contra figuras individuais, senón contra un sistema que seguirá producindo líderes como Trump ou Biden mentres os seus piares non cambien. Nesta guerra, as minorías tamén teñen conciencia de clase e poden, se se lles convoca de maneira honesta, ser un bloque sólido contra o inimigo común. Isto nunca se negou.
En lugar de buscar ás figuras públicas e o apoio desesperado das pancartas demócratas, quizais chegou o momento de tomar as rúas e escoitar a todos eses movementos revolucionarios aos que os propios demócratas intentaron neutralizar ou incluso erradicar dende os engranaxes do estado burgués. É o momento de achegarse de novo ás fábricas e escoitar as minorías de forma honesta, alén dos elitistas departamentos universitarios estadounidenses. O trumpismo non é invencible, pero será así mentres se lle combata con hashtags e se sigan abandonando os ideais de clase en favor da xestión do capitalismo e dunha utopía identitaria que, por si soa, carece de substancia.